بنیاد خیریه راهبری آلاء، بنیادی است مردمنهاد، غیردولتی و غیرانتفاعی که با در نظر گرفتن رشد روز افزون نیازهای خیر و حضور پررنگ خیرین در عرصههای مختلف امر خیر، ضرورت نظمدهی و ساماندهی به امور خیر را بیش از هر زمان دیگر احساس نموده و پرداختن به این مهم را به عنوان یکی از ارکان اساسی خود در نظر گرفته است. از آن جایی که حضور و فعالیت در مسیر خیر و یا هر فعالیت دیگری برای آن که مستمر و سودمند باشد نیازمند سازماندهی مناسب در همه ابعاد به ویژه بعد علمی است؛ از همین رو تفاهمنامهای با دانشگاه اصفهان امضا گردید که منجر به راهاندازی مرکز پژوهشی مطالعات وقف و نیکوکاری (خیرماندگار) در جهت تولید دانش امر خیر، فرهنگسازی و ترویج نیکوکاری و اصلاح و بهینهسازی روشهای مدیریت، از دی ماه سال ۱۳۹۵ گردیده است. این مرکز از سال ۱۳۹۹ با کسب امتیازهای لازم به پژوهشکده ارتقاء یافت.
اهداف پژوهشکده در دو دسته اهداف کلی و اهداف فرعی به شرح زیر است:
- اهداف اصلی
- پژوهش و تولید علم نافع و نوآور در عرصه مطالعات و مدیریت امر خیر
- انجام تعاملات سازنده در سطح ملی، منطقهای و بین المللی در حوزه مطالعات و مدیریت امر خیر
- اهداف فرعی
- مرجعیت علمی در اجرای طرحهای پژوهشی مدیریت امر خیر در ایران
- حمایت از طرحهای پژوهشی، پایان نامههای کارشناسی ارشد و رساله دکتری تخصصی در حوزه مطالعات و مدیریت امر خیر
- برگزاری همایش ملی، بین المللی و نشستهای تخصصی در حوزه امر خیر با همکاری دانشگاهها و مراکز علمی
- برگزاری کلاسها و کارگاههای آموزشی در حوزه مطالعات و مدیریت امر خیر با مشارکت دانشگاهها و خیریههای سراسر کشور
- حمایت از تغییر روشهای مدیریت و ارائه خدمات و توانمندسازی موسسات خیریه و خیرین
این پژوهشکده دارای گروههای مطالعاتی به شرح زیر میباشد:
- گروه مطالعات تاریخی و تمدنی امر خیر:
تمدن اسلامی از موضوعات مهمی است که نهفقط به هویت جهان اسلام بازمیگردد، بلکه در زمانهای که تمدن غرب خود را بیرقیب دیده است، میتواند در هویتیابی دنیای اسلام بسیار مؤثر باشد. از جمله موضوعات مهم در تمدن اصیل اسلامی، فرهنگ نیکوکاری و ترویج آن در جامعه در جهت حل معضلات فردی – اجتماعی میباشد که در مبانی دینی هم بسیار تاکید شده است.
انجام مطالعات تاریخی در خصوص فعالیتهای خیر در جوامع اسلامی، تفکر موجود در عصر حاضر در مورد پیشرو بودن جوامع غربی در این حوزه را مورد تردید قرار داده، الگوی مناسبی برخاسته از فرهنگ اصیل اسلامی متبادر میسازد. فلسفه تشکیل گروه تاریخی تمدنی پژوهشکده مطالعات وقف و نیکوکاری (خیرماندگار) دستیابی به این مهم میباشد.
در گروه مطالعات تاریخی و تمدنی امر خیر موضوعات پژوهشی ذیل در درجه نخست اهمیت قرار دارند.
- بررسی تاریخی تأثیر امامزاده زینب بنت موسی بن جعفر (ع) بر نگرش و اعتقادات مذهبی مردم اصفهان بررسی اقوال بزرگان نسبت به جایگاه معنوی آستان و شخص حضرت زینب بنت موسی بن جعفر (ع) بررسی ظرفیت آستان امامزادگان (ع) در ایجاد تحولات اجتماعی فرهنگی در اصفهان/کشور
- بررسی کارکرد زیارت در ساخت تاریخ و تمدن ایرانی-اسلامی
- مطالعه تطبیقی روشهای تبلیغی سایر ادیان تبشیری در طول تاریخ
- مدل پویاییشناسی شکل گیری تمدنها بر اساس ادیان آنها
- نقش و تأثیر پایبندی حکومتهای مختلف به مذهب در توسعه و پیشرفت آنها هر حکومتی هر دینی
- نقش و تأثیر رویکردهای تبلیغی مذاهب رسمی حکومتها در توسعه و پیشرفت آنها
- تحلیل جایگاه و نقش بازوهای بینالمللی انقلاب اسلامی در حرکت تمدنسازی جهان اسلام
- بررسی مدلهای مختلف اقامه عزای حضرت سیدالشهداء (ع) در طول تاریخ
- بررسی مدلهای مختلف اقامه عزای حضرت سیدالشهداء (ع) در طول تاریخ در جغرافیای کشور ایران و ارائه اطلس عزاداری ایران
- اثر تاریخی روضه سیدالشهداء (ع) بر تکامل موسیقی در ایران و جهان اسلام
- نقش تاریخی روضه و مجالس اقامه عزای امام حسین (ع) در جمع آوری کمکهای معیشتی برای نیازمندان
- تاریخچه روضه، سیر تحولات و تکامل آن در طول تاریخ
- نقش ذریه پیامبر (ص) در مسیر تاریخ و ساخت تمدن اسلامی
- نقش ذریه پیامبر (ص) در مسیر تاریخ و ساخت تمدن ایران
- بررسی مناسبات میان ذریه پیامبر (ص) و حکومتها در طول تاریخ اسلام شناسایی نظام تربیتی و پرورش استعداد ائمه اطهار (ع) نسبت به شاگردانشان
- نقش نظامهای تربیتی در شکوفایی تمدنهای پیشرو در قرون گذشته
- بررسی جریانهای نیکوکاری در متون تاریخ تمدن اسلامی ایرانی
- بررسی نقش نیکوکاری در ساخت اقتصاد اسلامی در قرون گذشته
- بررسی جایگاه نهادهای خیر در حکمرانی ایران در طول تاریخ
- بررسی جایگاه نهادهای خیر در بحرانهای اجتماعی ایران در طول تاریخ
- شناسایی الگوهای مددکاری شخصیتهای برجسته تمدن اسلامی شیعی
- شناسایی الگوهای جذب منابع خیر و مشارکتهای مردمی در طول تاریخ
- مدلهای شبکهسازی امامان معصوم (ع) در طول مدت زعامتشان بر شیعیان
- مدلهای مدیریت شبکه شیعیان توسط علمای شیعه در طول تاریخ
- مدلهای تاریخی شبکهسازی میان پیروان یک ایدئولوژی (هر مذهب ـ هر ایدئولوژی)
- شناسایی الگوهای جریانسازی و گفتمانسازی موفق منتج به تحولات اجتماعی در طول تاریخ
- شناسایی تجارب موفق الگوسازی و اشاعه آن در تمدنهای مختلف بشری
- شناسایی الگوی توسعه و پراکندگی حرکت سادات در تاریخ ایران
- مدلهای نوآوری و ایجاد فناوریهای نرم در تمدنهای پیشتاز بشری
- استراتژیهای موفق توسعه اقتصاد اسلامی در دوران شکوفایی تمدن اسلامی
- گروه مطالعات دینی و حقوقی امر خیر:
میل به احسان و نیکوکاری و انگیزه جاودانه زیستن سبب میگردد که انسانها همواره نسبت به انتقال سرمایه و دارایی خویش به افراد ویا در امور خیریه اقدام کنند در پاسخ به این میل و انگیزه انسانی قانونگذاران در نظامهای مختلف حقوقی قالبهای حقوقی ویژهای را وضع نموده اند. از طرفی تحولات زندگی کنونی، حقوقی را به رسمیت شناخته است که قابل مبادله با پول و دارای ارزش اقتصادی و داخل در مفهوم مال و دارایی میباشند در خصوص امکان بخشش حقوق مادی ناشی از مالکیت معنوی در امور خیریه در قالب عقود اصلی و خاص آن خصوصا وقف و هبه چالشهای جدی وجود دارد. این موضوعات همراه با چالشهای بسیار دیگری، لزوم انجام مطالعه و تحقیق در این حوزه را دو چندان میسازد. انجام گوشهای از این امر مهم توسط گروه مطالعات دینی – حقوقی محقق میگردد.
در گروه مطالعات مطالعات دینی و حقوقی امر خیر موضوعات پژوهشی ذیل در درجه نخست اهمیت قرار دارند.
- ماده ۶۴ آیین دادرسی کشور نسبت به طرح دعوی از طرف خیریه علیه مددجو
- بررسی مسئولیت کیفری و مدنی در رابطه با فعالیت داوطلبان در خیریهها
- بررسی مجموعه قوانین حاکم بر حوزه تربیت
- رابطه خادمین و بقاع متبرکه از منظر قوانین کار در ایران
- بررسی فقهی مسئله تغسیل و تدفین در بقاع متبرکه
- بررسی تفاوت حقوقی شرکتهای خلاق و دانش بنیان
- بررسی قوانین مالیاتی و دارایی در شرکتهای خلاق و دانش بنیان
- بررسی مالکیت مادی و معنوی نوآوریهای حاصل شده در شتاب دهندههای حوزه نیکوکاری
- بررسی مسئولیت حقوقی مرکز ثاقب نسبت به فعالیت مبلغین سخنرانان و روضه خوانان این موسسه
- بررسی موانع و جنبههای حقوقی مختلف در تعریف پروانه مددکاری اجتماعی برای فعالان عرصه مددکاری
- بررسی مجوزهای فقهی لازم در فعالیتهای مداخله گرانه مددکاری اجتماعی از منظرهای متفاوت فقهی
- نظام حقوقی خدمت داوطلبانه به عنوان خدمات عمومی رایگان کاهنده دوران حبس
- شناسایی موضوعات تاسیس خیریه با نگاه به کاهش تعداد زندانیان
- بررسی حقوقی و فقهی فروش قبر در بقاع متبرک
- گروه مطالعات اقتصادی و مدیریت امر خیر:
با نگاهی گذرا به تحولات و جریانهایی که منجر به حضور افراد، سازمانها و تشکلهای غیردولتی در صحنههای متعدد داوطلبانه شده است، میتوان دریافت که حضور داوطلبانه با رویکرد بشردوستی و خیرخواهی سهم چشمگیری در توسعهی اقتصادی – اجتماعی جوامع داشته است. در دنیای امروز کشورهای توسعه یافته به اهمیت سازمانهای غیرانتفاعی در جامعه و نقش آن در اقتصاد و بهبود توسعه پایدار پی بردهاند از این رو با وضع قوانین جدید و مترقی سعی کردهاند تا بهترین استفاده را از ظرفیت سازمانهای غیرانتفاعی ببرند. موسسات خیریه و عام المنفعه یکی از زیرمجموعههای سازمانهای غیرانتفاعی محسوب میشوند. این موسسات در کنار تمام مزایا و جنبههای مثبتی که دارند اما در برخی اوقات به علت نبود نظارت کافی، به محلی برای انواع مفاسد اقتصادی تبدیل شده اند. آسیبها و مشکلات دیگری نیز در این حوزه وجود دارد که لزوم مطالعه و تحقیق در این حوزه را متبادر میسازد.
نیل به این هدف، نیازمند سیستم مدیریت اثربخش و کارآمد در امر جذب، نگهداشت، انگیزش و ارزیابی نیروی داوطلب و ساماندهی امور اقتصادی – مدیریتی مرتبط با امر خیرمی باشند. گروه اقتصاد و مدیریت در راستای این هدف فعالیت مینماید.
در گروه مطالعات مطالعات اقتصادی و مدیریتی امر خیر موضوعات پژوهشی ذیل در درجه نخست اهمیت قرار دارند.
- استخراج مدل تولید ثروت شیعه و تدوین مدل بهینه آن
- ارائه و ارزیابی مدل اقتصادی پایدار جذب مشارکتها در زمینه اطعام نیازمندان به صورت کشوری
- بررسی رابطه میان رفتار خیر مردم با وضعیت شاخصهای فلاکت در دورههای زمانی مختلف
- ارائه و پیادهسازی مدلهای کارآفرینی اجتماعی در مناطق حاشیه شهرها
- ارائه و ارزیابی مدل اقتصادی جمع آوری بازسازی و بازتوزیع پایدار اقلام مازاد خیرین در میان نیازمندان
- پویاییشناسی تاثیر جمع آوری انبوه اقلام مازاد بر زیست بوم تولید و مصرف آن اقلام و بازتوزیع آن میان نیازمندان مورد مطالعه صنعت پوشاک / صنعت لوازم خانگی
- طراحی مدل ریاضی جمع آوری فرآوری و بازتوزیع اقلام مازاد با اعمال محدودیتهای تعداد وسایل، ترجیحات، خیرین محدودیت تعداد اوپراتورهای دریافت و توزیع کالا
- طراحی مدل ریاضی مکانیابی انبارهای تخصیص و پردازش اقلام مازاد در سطح کشور با در نظر گرفتن محدودیتها
- طراحی مدل ریاضی مکانیابی نقاط پخت طعام برای نیازمندان در سطح کشور با در نظر گرفتن محدودیتها
- تحلیل و مقایسه ریسک مدلهای جمع آوری و بازتوزیع طعام آماده یا پخت طعام
- طراحی مدل محاسبه بهای تمام شده محصولات و خدمات خیر متناسب با نیازهای بنیاد آلاء
- ارائه مدل کنترل کیفیت خدمات خیر مشارکتی
- مدلسازی توسعه نام و نشان آستان حضرت زینب (س) با نگاه به چشمانداز قطب پنجم زیارتی
- مدلسازی اقتصاد مبتنی بر زیارت (گردشگری مذهبی) در منطقه ۱۴ شهر اصفهان
- آسیبشناسی موانع شکل گیری اقتصاد مبتنی بر زیارت در منطقه ۱۴ شهر اصفهان
- ارتباط متغیرهای کلان اقتصادی با پدیده حاشیه نشینی شهری
- شناسایی مدلهای جذب مشارکتهای مردمی در آستان مقدس حضرت زینب (س)، بنت موسی ابن جعفر (ع)
- ارائه مدلهای راهبری فرهنگی آستان زینبیه در منطقه ۱۴ اصفهان
- مطالعات تطبیقی روشهای اثر بخش تبلیغ مذهبی به صورت بین المللی
- بررسی مدلهای اقتصادی موفق در پشتیبانی مبلغین بینالملل
- بررسی روند فناوریهای اثر بخش قابل استفاده در تبلیغ بینالملل
- ارائه فرایند و محتوای برنامهریزی آموزشی و مهارتی بهینه جهت تربیت مبلغین بینالمللی
- بررسی مدلهای جذب مشارکتهای مردمی در تحقق اهداف تبلیغ بینالملل
- طراحی مدل اولویتبندی مخاطبان تبلیغ و شناسایی کشورهای هدف
- شناسایی ویژگیهای اصلی و مهندسی پیامهای تبلیغی ویژه مخاطبان هدف
- بررسی چالشهای فکری و هجمههای تبلیغی در مقابل پذیرش اسلام
- شرایط احراز مبلغ مؤثر ویژه مخاطبان هدف بینالملل
- شناسایی استراتژیهای توسعه پایدار روضههای خانگی
- آسیبشناسی و بررسی مخاطرات اجرای الگوی روضههای خانگی
- شناسایی الگوهای اقتصادی خودگردان بر اساس منابع مالی پایدار در اجرای روضههای خانگی
- شناسایی الگوی توسعه اثر بخشی روضههای خانگی با استفاده از فناوری اطلاعات
- تحلیل اثر بخشی روضههای خانگی بر اساس رویکرد مهندسی ارزش بر اساس ۴ عامل زمان، مکان، سخنران و مخاطب
- شناسایی و تدوین مدلهای بومی روضه خانگی بر اساس دستهبندی مخاطبان هدف
- تعیین مدلهای تخصیص و مسیریابی در اختصاص روضه خوان به مکان برگزاری روضه با در نظر گرفتن محدودیت زمان
- نقشه راه تبدیل مرکز فرهنگی تربیتی سلاله به یکی از سه برند برتر آموزشی در سطح کشور
- راهکارهای ایجاد ارزش افزوده بر اساس خروجیهای دانشی در فضای تعلیم و تربیت در مرکز سلاله
- تدوین الگوی بهینه اقتصاد تربیت با تحلیل فرایندهای تربیتی و رویکرد مهندسی ارزش
- شناسایی الگوهای اقتصادی خود اتکای مراکز فرهنگی ـ تربیتی
- شناسایی ابرروندهای آموزشی کشور ایران در افق ۱۴۵۰
- شناسایی ابر روندهای تربیتی کشور ایران در افق ۱۴۵۰
- مطالعه تطبیقی در شناسایی مدلهای رتبهبندی مراکز آموزشی و ارائه مدل برتر در رتبهبندی این مراکز
- شناسایی فرصتها و تهدیدهایعدم تخصصیسازی جغرافیایی و موضوعی خیریهها
- مدلسازی بهینه فرایندهای جذب منابع خیریههای کوچک و متوسط
- ارائه مدل بهینه بودجهریزی در خیریههای محلی و کوچک
- ارائه مدل کارآفرینی در مناطق حاشیهنشین و محروم شهرها با تاکید بر ایجاد خوشههای صنعتی
- ارائه مدل بهینه و اقتصادی ارائه خدمات مشارکتی سلامت ویژه ساکنان محروم حاشیه شهرها
- استخراج و کشف شاخصهای اصلی تخصیص کمکهای معیشتی به مددجویان و اولویتبندی شاخصها
- آسیبشناسی خیریههای معیشتی بر اساس شاخصهای کرامت نفس مددجویان
- ارائه مدل بهینه ارزیابی و رتبهبندی خیریهها و سازمانهای مردم نهاد
- بررسی موانع تشکیل شبکه همکاری خیریهها
- ارائه فرایندهای الگوسازی و معرفی نمونههای موفق از خیریهها و سازمانهای مردم نهاد
- استراتژیهای آموزشی منابع انسانی فعال در عرصههای مختلف خیر
- نیازسنجی آموزش دانشگاهی خیر و طراحی برنامههای آموزشی دانشگاهی در این عرصه
- خوشهبندی و دستهبندی خیریهها با هدف تسهیل تصمیم گیری خیرین در کمک به خیریهها
- طراحی موتور جستجوی خیریه و اطلاعات خیر از سوی خیرین
- طراحی کارخانه تولید محتوای خیر با هدف توفیق خیریهها در بازاریابی
- طراحی مدل بهینه مدیریت ارتباطات با خیرین در خیریهها
- مدلسازی بازار خیر ایران
- استخراج الگوهای رقابت در بازار خیر
- مدلسازی بازاریابی تولیدات فرهنگی تبلیغی در جوامع هدف
- استخراج الگوهای رقابت در حوزه محصولات و خدمات فرهنگی
- تحقیقات بازاریابی در راستای شناسایی نیازها و خواستههای فرهنگی جامعه ایران
- شناسایی مدل بهینه شتابدهی استارت آپها در تولیدات فرهنگی تبلیغی/ اقتصادی
- شناسایی مدل بهینه ارزیابی ایدههای تولید محصولات و خدمات حوزه اقتصاد اسلامی
- گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی امر خیر:
مفهوم خیر از مفاهیم بدیهی در فرهنگ بشری است و انسانها با الهام از عقل و فطرت خویش آن را درک نموده و به انجام آن مبادرت میورزند. ترویج فرهنگ خیر و نیکوکاری از جمله مسایلی است که در نصوص دینی وسیره معصومین (ع) هم به آن بسیار سفارش شده، که یکی از دلایل آن سهم بسزایی است که در تحقق امنیت وعدالت اجتماعی دارد.
امروزه خیریهها با فعالیتهای غیر دولتی، غیر انتفاعی و داوطلبانه در جهت رفاه و خدمات عمومی به انجام فعالیت میپردازند و هدفشان کاهش دردها و آسیبهای اجتماعی، افزایش منافع فقرا، محیط زیست و تأمین خدمات اجتماعی میباشد. به بیان دیگر انجمنهای مردم نهاد، ظرفیتی بیبدیل از سرمایه اجتماعی هستند که در خدمت جامعه بوده و نیازهایی از جامعه را که پاسخ داده نشده درک واین نیاز و فاصله را به صورتی سازمان یافته پاسخ میدهند.
حاصل این تلاشها در کنار فعالیت دولتها یکی از مهمترین راهکارهای کاهش فاصله طبقاتی و تحقق اهداف تأمین اجتماعی و فرهنگی در جوامع مختلف قلمداد میشود. ولیکن آگاهی از حقیقت و مصادیق درست امر خیر و نیکوکاری نیازمند تأمل و تدبر است.
در گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی امر خیر موضوعات پژوهشی ذیل در درجه نخست اهمیت قرار دارند.
- استخراج مدل تولید ثروت شیعه و تدوین مدل بهینه آن
- آسیبشناسی و نیازسنجی اجتماعی ـ فرهنگی اطعام نیازمندان
- آسیبشناسی و نیازسنجی اجتماعی ـ فرهنگی جمع آوری اقلام مازاد و بازتوزیع آن میان نیازمندان راهکارهای جلوگیری از ایجاد برند منفی فقر بزهکاری مشکلات فرهنگی و… برای نواحی و محلات شهری
- آسیبشناسی مداخلات نیکوکارانه توسط داوطلبان و سمنها شناسایی موانع حقوقی و قانونی فعالیتهای داوطلبانه نیکوکاری و ارائه راهکارهای حمایتی قانونی بررسی موانع و راهکارهای هم افزایی مجموعه بازیگران و کنشگران امر خیر
- بررسی اثر فضای مجازی در جریانسازی امر خیر و افزایش بهره وری فعالیتهای خیرخواهانه اینستاگرام تلگرام و…)
- بررسی تاثیر همهگیری کووید ۱۹ بر گسترش یا کاهش فعالیتهای نیکوکارانه در ایران با تاکید بر نقش بانوان جامعه
- اثربخشی خیریهها و سمنها در افزایش تاب آوری نیازمندان بر اساس یک جامعه آماری مشخص و تحت کنترل
- بررسی آثار فرهنگی و اجتماعی آستان حضرت زینب در جامعه معاصر شهر اصفهان
- بررسی آثار فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی آستان حضرت زینب در منطقه ۱۴ شهر اصفهان
- استخراج قرائتهای قالب در جامعه از طرح توسعه آستان حضرت زینب (س)
- مدلسازی توسعه نام و نشان آستان حضرت زینب با نگاه به چشمانداز قطب پنجم زیارتی بررسی نقش و تاثیر آستان حضرت زینب در ارتقاء ظرفیت گردشگری شهر اصفهان مدلسازی اقتصاد مبتنی بر زیارت در منطقه ۱۴ شهر اصفهان
- آسیبشناسی موانع در شکلگیری اقتصاد مبتنی بر زیارت در منطقه ۱۴ بررسی شیوههای تبلیغی بر اساس شکلگیری مناسبات جدید پساکرونایی
- بررسی و مقایسه ضریب نفوذ پیام تبلیغی در میان جوامع آمریکای لاتین و اروپا بررسی میزان سطح رضایت از برگزاری روضههای خانگی در مقایسه با مراسمات مشابه هیئات بررسی آثار فرهنگی گسترش برگزاری مراسمات و روضههای خانگی
- بررسی اثر بخشی شیوههای نوین آموزشی با توجه به تغییرات اجتماعی حاصل از همه گیری کووید ۱۹
- بررسی تاثیر کنکور در جهت دهی استعدادها و بهرهوری امور تربیتی
- بررسی موانع و ارائه راهکارهای تربیتی در پرورش نیکوکار در آموزش و پرورش
- مدلسازی ایجاد و حفظ شبکه متخصصین از خروجیهای تربیتی موسسات آموزشی و تربیتی فن محور
