«ای که دستت می‌رسد کاری بکن» بیتی که بارها شنیده‌ایم و برایمان آشناست. نیکوکاری ضرورتی است که هر جامعه به آن نیازمند است. انسان‌هایی که در کوچه‌پس کوچه‌های تلخ زندگی دست یکدیگر را می‌گیرند و دلگرمی را به هم می‌بخشند.
«مرکز فرهنگ نیکوکاری» ساختمانی است کوچک، اما شاید باورتان نشود قدم‌های بزرگی را برای نیکوکاری در کشور برداشته است. ساختمانی که با همه کوچکی‌اش و با ۱۰ نفر نیروی انسانی ماموریت‌های بزرگ خیرخواهانه را انجام داده است.
این مرکز سعی کرده است در راستای تولید محتوای فرهنگی و ترویج نیکوکاری را سرمشق فعالیت‌های خود قرار دهد.
فعالیت‌هایی مانند رویدادهای نیکوکارانه، استودیو نیک‌سو، فصلنامه آوای خیر ماندگار، پایگاه خبری – تحلیلی خیرایران، مجله چندرسانه‌ای نیکوکاری و شبکه ملی سفیران خیر ایران تنها بخش‌هایی از کارهایی است که مرکز فرهنگ نیکوکاری برای تحقق شعار «هر ایرانی یک نیکوکار» برداشته است.
این مرکز یک هدایتگر است برای آنانی که خوشبختی خود را در گرو خوشبختی دیگران می‌دانند. مرکز فرهنگ نیکوکاری یک سفیر مهربانی است و مهدی توسلی، مدیریت آن را بر عهده دارد. او بر شعار «هر ایرانی یک نیکوکار» تاکید دارد و میگوید: رسالت این مرکز راهبری فرهنگی بر جریان خیریه در کشور است.
در ادامه گفت‌وگوی تفصیلی ما با این مدیر فرهنگی تقدیم حضور می گردد.
مهدی توسلی برای شروع صحبت‌های خود از فصلنامه «آوای خیر ماندگار» میگوید:
فصلنامه «آوای خیر ماندگار» اولین فصلنامه امور مطالعات و مدیریت امر خیر در کشور است که مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گستره ملی دارد و نزدیک چهار پیش‌شماره و شش شماره رسمی از آن منتشر شده است و در پلتفرم «طاقچه» دردسترس است. در هر شماره پرونده ویژه‌‌ای داریم که به موضوعات آموزش و نیکوکاری، چالش‌های نیکوکاری، زنان و نیکوکاری، نیکوکاری در بلایای طبیعی، نیکوکاری و فقر زدایی و خیرقرآنی پرداخته است.
طرح خیر ماندگار در سال ۱۳۹۴ به صورت رسمی برای راهبری دانش‌بنیان امور خیر کشور طی جلساتی با صاحب‌نظران حوزه نیکوکاری راه‌اندازی شد. سند راهبردی تنظیم شد که چهار عرصه اصلی دارد: مدیریت دانش امور خیر، مدیریت پایش و بهینه‌سازی امور خیر، پرورش سرمایه انسانی حوزه امور خیر، ترویج نیکوکاری را شامل می‌شود. هرکدام از این عرصه‌ها به مرکزی تبدیل شده است. «پژوهشکده آلاء» در عرصه مدیریت دانش امور خیر فعالیت می‌کند.
مرکز توسعه نیکوکاری به عرصه مدیریت پایش و بهینه سازی امور خیر و عرصه پرورش سرمایه انسانی در حوزه امور خیر می‌پردازد. هدف اصلی و کلان مرکز فرهنگ نیکوکاری راهبری فرهنگی حوزه نیکوکاری است که با محوریت شعار «هر ایرانی یک نیکوکار» به گفتمان‌سازی و ترویج فرهنگ نیکوکاری پرداخته و گفتمان «نیکوکاری مسئولیت اجتماعی هر ایرانی است» را تبیین می‌کند. در مدل پیشنهادی این مرکز، یک فرد برای انجام امر خیر الزاما نباید در شرایط بسیار خوب مالی قرار داشته باشد. بلکه میتواند به عنوان کنشگر خیرخواه و اجتماعی عمل کرده و در یک کنش جمعی خیرخواهانه حضور بهم رساند. این رفتار در منش و شیوه زیست انسانی ایرانی از دیرباز تاکنون بوده است و ما ایرانیان فارغ از نژاد، قومیت، مذهب و تعلقات اجتماعی، همواره انسان‌هایی نیکوکار و خیرخواه بوده‌ایم.
اعتقاد ما بر این است که با توجه به این پتانسیل اگر این کنشگری را در عموم مردم بالفعل‌تر کنیم جمع کنشگری بزرگ‌تری را رقم می‌زنیم. اصطلاحی در بحث نیکوکاری داریم به عنوان جمع‌آوری اعانه‌های خُرد. اگر هر فرد مبلغ کمی کمک کند مبلغ قابل توجهی جمع می‌شود. توجه داشته باشید که در این پویش، علاوه بر جمع‌آوری مالی، یک مشارکت عمومی نیز به وقوع پیوسته است که ارزش و اعتبار آن از میزان مبالغ جمع‌آوری شده کمتر نیست و چه بسا بیشتر هم باشد. ارزش هویتی و تاثیر اجتماعی این شیوه بسیار بیشتر از آن است که مثلا یک فرد خیّر ثروتمند، تمام مبلغ مورد نظر را به صورت فردی تامین نماید.
در مرکز فرهنگ نیکوکاری بخشی به نام واحد رویدادهای نیکوکارانه تاسیس نموده‌ایم و در گام نخست فعالیت‌های آن، جشنواره ملی شعر نیکوکاری را برگزار کردیم. تا پیش از این رویداد، سابقه‌ای از چنین جشنواره فراگیری در کشور وجود نداشت. استقبال بی‌نظیر جامعه فرهیخته شاعران در سراسر کشور بیانگر نیازی است که در این زمینه وجود داشته است و به آن پرداخته نشده بود. در جشنواره نخست، بیش از ۶۰۰ اثر در قالب‌های مختلف به دبیرخانه ارسال شد که حوزه‌های گوناگون نیکوکاری را دربرمی‌گرفت. از جمله موضوعاتی که بسیار مورد توجه قرار داشت، آسیب‌های اجتماعی و ترویج مضامینی با رویکردهای نیکوکاری بود.
جشنواره داستان نیکوکاری و جشنواره عکس نیکوکاری و نشست سینما و نیکوکاری از دیگر اقدامات این بخش است.
بخش دیگری داریم به عنوان «خانه هنر و رسانه» داریم که ما نام «استودیو نیک‌سو» را بر روی آن نهاده‌ایم. در این بخش به تولید پادکست‌هایی با موضوع نیکوکاری می‌پردازیم. تاکنون هفت اپیزود از پادکست‌های «نیک‌آوا» منتشر شده است.
زنان و نیکوکاری، روانشناسی و نیکوکاری، سینما و نیکوکاری،کرونا و نیکوکاری، محیط زیست و نیکوکاری، کار آفرینی و نیکوکاری، ادبیات و نیکوکاری و اپیزودهای پیشین این مجموعه است. در فصل جدید هم به حوزه چهره‌های کنشگر در نیکوکاری پرداخته‌ایم. اپیزود هشتم «نیک آوا» دکتر محمدعلی مجتهدی، مدیر دبیرستان البرز را به عنوان یک فرد اثرگذار معرفی کرده‌ایم که در واقع یکی از مصداق‌های نیکوکاری است. در اپیزودهای بعدی به افرادی چون جبار باغچه‌بان و … خواهیم پرداخت.
بخش دیگری از «استودیو نیک‌سو»، به ساخت انیمیشن اختصاص دارد که برخی از تولیدات آن در شبکه پویا از رسانه ملی پخش شده است. چند فیلم کوتاه هم در عرصه نیکوکاری تاکنون تولید و منتشر شده است.
«پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران»، اولین پایگاه خبری در کشور است که درنظر دارد مرجع خبری در حوزه نیکوکاری و اجتماعی باشد. این پایگاه قرار است به مرکز تولید محتوا و انتشار اخبار و رویدادهای حوزه خیر تبدیل شود و ضمن انتشار اخبار به روز دنیا و همچنین با ترجمه مقالات معتبر و انجام گفتگو با فعالان داخلی به تبیین امر خیر خواهیم پرداخت.
بخش دیگر مرکز، «شبکه ملی سفیران خیر ایران» است. واقعیت این است که خیلی از اتفاقات و مسائل کشور الزاما توسط دولت حل نمی‌شود. در کشورهای اروپایی و آمریکایی این قبیل مسائل با مشارکت و همراهی انجمن‌های مردمی به سرانجام می‌رسد.
فعالیت این شبکه از جنس راهبری است به‌عنوان مثال وقتی یک ورزشکار و فعال اجتماعی موثر که مورد اعتماد جامعه است، به فعالیت‌های خیرخواهانه ورود پیدا می‌کند، کار بزرگی اتفاق می‌افتد و مردم جامعه پیرو نخبگان فرهنگی و هنری به سمت فعالیت‌های خیرخواهانه پیش می‌روند؛ در حالی که عرصه‌های مهمی بدون متولی باقی مانده است. وظیفه ما در «شبکه ملی سفیران خیر ایران» شناخت و معرفی این عرصه‌ها و هدایت و راهبری مشارکت‌های فردی و عمومی به آن عرصه‌ها است.
در مسائل زیرساختی قطعا مشارکت اجتماعی تاثیر می‌گذارد، ما اگر موفق به تبیین قدرت اجتماعی و تاثیرگذاری مردم، در قسمت‌های مختلف شویم، متوجه نیازهای مهم و بنیادین جامعه خواهیم شد. مردم خود بهترین تصمیم‌گیرنده هستند. در بحران‌هایی مانند سیل و زلزله مردم خود پیشتاز بوده‌اند. در سیل خوزستان این اتفاق افتاد و با راهبری هلال احمر این اقدام و توزیع بهتر انجام گرفت. بنابراین باید این بینش و تبیین را داشته باشیم که مردم، کنشگری عالمانه‌تری داشته باشند. برای تحقق این مهم اقداماتی صورت پذیرفته است. بخشی از این اقدامات تولید دانش است؛ به‌عنوان مثال از مقالاتی که در همایش‌های ملی «خیر ماندگار» به‌دست ما رسیده است، بهره گرفته‌ایم. با عمومی سازی این دانش میتوانیم در ارتقاء سواد نیکوکاری در جامعه نقش داشته باشیم. تلاش می‌کنیم تا فعالیت‌های ما به سمت مردمی‌تر شدن گام بردارد. در این شبکه بنا داریم به عنوان واسط میان نخبگان مشهور خوشنام و مردم پیوند برقرار نموده و با ایجاد بانک اطلاعاتی جامع، نیازهای جامعه را به کنش‌گران معرفی نماییم.
