حامد ویس کرمی، معاون امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
محرومیت‌زدایی و ریشه‌کن‌سازی فقر اصلی‌ترین مأموریت همه نهادها و سازمان‌های خیریه اعم از مردمی و حاکمیتی محسوب می‌گردد. مسئله معیشت، باتوجه‌به ارتباط مستقیم آن با حیات و زندگی روزمره افراد همواره در اولویت نخست مأموریت این نهادها و سایر فعالان این عرصه جای داشته و این فوریت بیشتر توان آن‌ها را به رفع نیاز نیازمندان در این زمینه معطوف داشته است. درحالی‌که، اشتغال و کسب درآمد پایدار بنیادی‌ترین شیوه برای رفع فقر و به‌تبع آن مشکلات معیشتی افراد محسوب می‌گردد. رفع فقر به‌وسیله اشتغال علاوه بر مزایای فراوان نظیر خوداتکایی، ایجاد زمینه‌های رشد و تعالی فردی و اجتماعی، کاهش سطح آسیب‌های فرهنگی – اجتماعی، بارور ساختن بخشی از توان انسانی در سطح ملی و… با چالش‌هایی نیز روبرو است. از جمله این چالش‌ها می‌توان به هزینه ایجاد اشتغال، کسب مهارت، پایداری شغل، بازار رقابتی و مواردی ازاین‌دست اشاره نمود.
تعاون به‌عنوان یک بستر اقتصادی – اجتماعی، به طور بالقوه قابلیت پاسخگویی به این چالش‌ها را دارد. استفاده از تکنولوژی تعاون و تنوع مدل‌های تعاونی در هر دو سمت یک فعالیت خیریه (خیرین و نیازمندان) می‌تواند به ایجاد نمونه‌هایی موفق و نوینی از فعالیت‌های خیریه‌ای و توانمندسازی بینجامد.
جلب مشارکت مردم، شفافیت عملکرد، تجمیع توان خیرین، ایجاد زنجیره حسنات، ایجاد صندوق نیکوکاری و… از جمله فعالیت‌هایی هستند که می‌توانند در بستر تعاونی انجام‌پذیرند. اما تعاونی به‌منظور توانمندسازی جامعه هدف فعالیت‌ها خیریه نیز بسیار مفید هستند. مهارت‌آموزی جمعی و ایجاد شغل در قالب تعاونی ضمن کاهش هزینه اشتغال، آموزش مهارت را در راستای کسب‌وکار تعریف شده هدفمند می‌سازد و استفاده از قالب سرمایه‌گذاری حمایتی توسط خیرین، می‌تواند سرمایه اولیه را به چرخه نیکوکاری بازگرداند.
تعاونی‌ها همچنین می‌توانند بستر مناسبی جهت جذب منابع و تسهیلات دولتی باشند. به‌عنوان‌مثال تعاونی‌های فراگیر ملی که برای فقرزدایی از سه دهک پایین درآمدی تشکیل می‌شوند و در بدو تشکیل حداقل ۷۰ درصد اعضای آن باید از سه دهک پائین درآمدی باشند از مزیت‌ها و امتیازات خاصی مانند کمک بلاعوض، تخصیص تسهیلات قرض‌الحسنه برای تأمین تمام یا بخشی از آورده، آموزش و مهارت‌آموزی به‌صورت رایگان و… برخوردار هستند.
تعاونی‌های اجتماعی یکی دیگر از راهکارهای مبارزه با فقر و آسیب‌های اجتماعی با استفاده از تکنولوژی تعاون به‌حساب می‌آیند. تعاونی‌های اجتماعی با متشکل سازی کنشگری جوامع هدف و استفاده از سازوکار جوشش از درون طیف وسیعی از فعالیت‌های اجتماعی و خدمات جمعی را از قبیل آموزش، توانمندسازی، بهداشت، سلامت روان و… پوشش می‌دهد.
با تمام این اوصاف استفاده از تعاونی‌ها در فعالیت‌های خیریه چه از لحاظ فرم و چه کارکرد به این موارد ختم نمی‌شود، بلکه بخش تعاون این امکان را دارد که با نگاه «تعاون به‌عنوان یک راه‌حل» به عملیاتی‌شدن راهکارهای نوآورانه در این حوزه کمک کند.
