جمع‌آوری اعانه آسان‌ترین کاری نیست که تابه‌حال در زندگی انجام داده‌اید؛ اما همان‌طور که تجربۀ شما بیشتر می‌شود در می‌یابید که پاداش‌های درونی مداومی برایتان به ارمغان می‌آورد: اینکه همواره از این اقبال برخوردارید که رابط بین کارهای نیک و انسان‌های نیکوکار باشید. با وجود این حسن ذاتی، دهش‌آور بودن در رکود اقتصادی کار راحتی نیست. اگر برای مدتی در این کسوت فعال بوده‌اید دریافته‌اید که شمار اهداکنندگان و میزان کمک‌های دریافتی با توجه به اوضاع اقتصادی دچار نوسان می‌شود. شرکت‌ها سرکیسه را سفت می‌چسبند، بنیادهای عام‌المنفعه مساعدۀ کمتری اعطا می‌کنند و دولت‌ها هم قطره‌چکانی کمک می‌کنند. برای گذران این دوران سخت لازم است موضوعاتی را رعایت کنید که در این مطلب به آن می‌پردازیم. این مطلب از کتاب Fundraising for Dummies نوشتۀ جان میتوز و کاترین موری ترجمه و تلخیص شده است.
در دوران رکود اقتصادی مهم است که با چشم‌های باز وضعیت را رصد کنید تا بدانید در جهان چه می‌گذرد و به تأثیرات اوضاع اقتصادی بر سازمانتان حساس باشید؛ اما بدانید که همه‌چیز تیره‌وتار نیست. در این دوران فرصت دارید حوزه‌هایی را که می‌توان در بهبود اقتصادی از آنان کسب درآمد کرد، دقیق‌تر بررسی کنید. اکنون این پرسش‌ها را از خود بپرسید: ۱. سازمانتان چه تغییراتی لازم دارد؛ ۲. چه فرصت‌هایی پیش رو دارید؛ ۳. چگونه می‌توانید با کارکنان و هیئت‌مدیره‌تان به شکل مؤثرتری همکاری کنید. با این بررسی‌ها هنگامی که دورۀ بهبود برگردد که بی‌شک اتفاق خواهد افتاد، شما نیز آماده‌اید که با اثربخشی مضاعفی به‌سوی رونق حرکت کنید. بسیاری از مشکلاتی که در دوران رکود دهش‌آوران با آنها مواجه‌اند، در واقع فرصت‌هایی در لباس مبدل هستند. فرصت‌ها در ساده کردن برنامه‌ها و فرآیندهاست، پس از امروز برای دوران بهبود آماده شوید.
- نگاه به واقعیت‌های بی‌رحمانه
دقیقاً اوضاع چقدر بد است؟ طبق تحقیقات مرکز بشردوستی دانشگاه ایندیانا، شاخص در سال ۲۰۰۹ به پایین‌ترین حد خود رسید که نسبت به دسامبر ۲۰۰۷.۴۹ درصد کاهش را نشان می‌داد. زمانی که شاخص بخشش در عمق دوران رکود اقتصادی آمریکا اندازه‌گیری شد، بیش از ۹۳ درصد از دهش‌آوران اعلام کردند که اثری منفی یا خیلی منفی را احساس کرده‌اند. با این وجود آمار آن زمان نشان می‌داد که حامیانی که به‌طور مرسوم کمتر از هزار دلار کمک می‌کردند (حامیان خرد)، کمابیش به همان میزانِ گذشته به کمک‌های خود ادامه می‌دادند. اما حامیانی که به‌صورت معمول بیش از ۱۰۰۰ دلار کمک می‌کردند (حامیان کلان)، به شکل چشمگیری تحت تأثیر واقع شدند و میزان و تعداد اعانه‌هایشان به‌طرز ملموسی کاهش یافت. در اینجا عناوین کاهش اعانه‌ها در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹ در آمریکا را در حوزه‌های ارائه می‌شود:
- هنر، فرهنگ و علوم انسانی: ۹/۹ درصد کاهش
- آموزش: ۹ درصد کاهش
- محیط زیست و حیوانات: ۹ درصد کاهش
- خدمات انسانی: ۹/۱۵ درصد کاهش
- خدمات بهداشتی: ۱۰ درصد کاهش
- امور بین‌الملل: ۱/۳ درصد کاهش
برای سازمان‌های مذهبی و آن‌هایی که در دستۀ گروه‌های منافع عمومی جامعه طبقه‌بندی می‌شوند (برای مثال گروه‌های اجتماعی بهبود و سازمان‌های تسکین فجایع) آمارها اندکی بهترند:
- گروه‌های مذهبی: ۶/۱ درصد افزایش
- گروه‌های منافع عمومی جامعه: ۵/۱ درصد افزایش
شاید پول در دوران رکود کم باشد؛ اما تعداد افرادی که به آرمان شما علاقه‌مندند کم نیستند. توانایی بیان داستان سازمانتان به روشی مثبت که به‌وضوح نشان دهد دیگران چگونه می‌توانند به شما کمک کنند، مهم‌ترین گام در به ثمر رساندن مأموریتتان در هر موقعیت اقتصادی است.
- شناسایی کاهش و درک دلایل آنها
جمع‌آوری اعانه در اوضاع رکود موضوعی عادی نیست. کمک‌ها کاهش یافته است و هیچ‌کس نمی‌داند کی و با چه قطعیتی بهبود باز خواهد گذشت. این حقیقت بنیادی برای ما سه واقعیت تلخ را به ارمغان می‌آورد که هر دهش‌آوری لازم است با آن روبه‌رو شود:
واقعیت ۱: کمک‌ها کاهش یافته است.
واقعیت ۲: درآمد شخصی افراد کم شده است.
واقعیت ۳: از درآمدهای دولتی کاسته شده است.
مهم‌ترین دلیل برای این رکود واقعیت ۲ است و آن این است که درآمدهای عمومی کاهش یافته است. مردم به‌طور فعال در تمام حوزه‌ها سخت‌تر کار می‌کنند و درعین‌حال دریافتی کمتری دارند، به‌سبب آنکه هزینه‌ها بیشتر شده است.
- مقابله با ریزش کارکنان و کاهش بودجه
سخت‌ترین تصمیم برای کاهش هزینه‌ها آن دسته از تصمیماتی است که بر زندگی مددجویان و همکارانتان اثر می‌گذارد. آیا تصمیمی که احساس می‌کنید باید برای مدیریت اوضاع اتخاذ کنید کاهش حقوق کارکنان در این سال است؟ آیا برخی افراد باید اخراج شوند؟ آیا این فصل، فصل کم‌کاری است؟ شاید امسال نتوانید افزایش حقوق بدهید؛ اما می‌توانید مزایایی را جهت کاهش این خسارت ارائه دهید. متناسب با آنکه سازمانتان چه راهی در پیش می‌گیرد، می‌توانید انعطاف‌هایی در روند کاری داشته باشید؛ برای مثال روزهایی مرخصی بدهید یا سایر مزایایی که باعث افزایش هزینه‌ها نمی‌شود.
- بازنگری در مأموریت سازمانی و هَرَس خدمات
موقعیت فعلی شما فرصت‌هایی برایتان فراهم می‌کند که دقیق‌تر خدماتتان را بررسی کنید و اولویت‌ها را انتخاب کنید. می‌توانید در مأموریتتان بازنگری کنید و هیئت‌مدیره را در آن درگیر کنید. با بازنگری مأموریت سازمان و جست‌وجو برای روش‌های ابداعی، تلاش‌هایتان را هدفمندتر کنید.
تمرکز بر تعدادی از خدمات به معنی توجه کمتر به سایر خدمات است. باید برخی خدمات را نگه دارید و برخی را رها کنید. در برخی موارد، شاید بتوانید همه مأموریتان را در یک فرآیند همکاری یا ادغام خلاقانه با سازمانی دیگر انجام دهید. امروزه سازمان‌ها با یکدیگر به‌صورت گروهی همکاری می‌کنند تا هزینه‌ها را سرشکن کنند. همکاری دو جانبه ایدۀ جدیدی برای سازمان‌های مردم‌نهاد نیست؛ اما سازمان‌های کمی آن را اجرا می‌کنند. اگر می‌توانید که با سازمان دیگری همکاری کنید بدون شک این کار را انجام دهید. این کار باعث ارتقا تصویر شما در نگاه جامعه می‌شود.
- ایجاد مرکز ارتباط با حامیان
در رکود اقتصادی، شناخت دقیق‌تر حامیان از اهمیت بیشتری برخوردار است. بررسی کنید که الگوی اهدای حامیانتان چگونه است و چه شیوه‌ای برای پرداخت‌های منظم دارند. در دسترس حامیان اصلی باشید. اطلاع‌رسانی خوبی جهت اطمینان بخشی و درگیر کردن حامیان در برنامه‌تان داشته باشید. مراقب باشید که پیام‌های ارسالی‌تان همدلانه و صادقانه باشد. اشک تمساح ریختن شاید هر از چند گاهی جواب بدهد؛ ولی زیاد استفاده کردن از این شیوه باعث می‌شود که حامیانتان به شما بی‌اعتماد شوند. بهتر است که خیلی ساده اوضاع را برایشان شرح دهید. وقتی صادقانه موقعیت را توضیح می‌دهید، آنها بیشتر همراهی می‌کنند.
- توجه به فعالیت‌های مقرون‌به‌صرفه
با بررسی دقیق الگوهای مالی و جریان نقدینگی در می‌یابید که کدام پویش‌ها در طول سال مؤثرتر بوده‌اند و همچنان می‌توانند اثرگذار باشند. همچنین اطلاعات بیشتری درباره اینکه چه کسی، چه چیزی، کی، کجا و چطور در اتفاقات مهم اثرگذار بوده است به دست می‌آوردید و حوزه‌های حساس سازمانتان را که مستلزم صرف هزینه‌های هنگفت هست، شناسایی می‌کنید؛ بنابراین روش‌هایی برای انجام فعالیت‌ها به شکل اقتصادی‌تری پیدا کنید؛ برای مثال استفاده از ارتباطات مجازی از هزینه سفرهای گران‌قیمت می‌کاهد!
- موفقیت‌های خود را اعلام کنید
وقتی درباره موفقیت‌هایتان صحبت می‌کنید، اهمیتی ندارد که چقدر کوچک هستند، در واقع به افراد شنونده القا می‌کنید که دربارۀ سازمان شما با دید مثبتی بیندیشند. وقتی «طنین پایداری» در زمانۀ ناپایدار هستید، دوران بهتری را در اذهان به تصویر می‌کشید.
- موضوع کارتان را به‌خوبی نقل کنید
این روزها که همه‌جا پر شده است از اخبار منفی، مردم دوست دارند خبرهای دلپذیری از شما بشنوند. از بخت شما، سازمانتان مملو از خبرهای خوب است: «افرادی که با کمک‌های شما اوضاع بهتری دارند، داوطلبانی که عاشقانه کار می‌کنند، اصلاحاتی که ایجاد کرده‌اید، زندگی‌هایی که تغییر داده‌اید». موفقیت‌هایتان را با صدای بلند با همه به اشتراک بگذارید: حامیانتان، کارکنانتان و عموم مردم. چه به‌صورت فردی به جمع‌آوری کمک‌های مالی مشغولید چه به‌صورت گروهی، هفته‌به‌هفته گزارش کاری تهیه کنید. همین کار کوچک باعث می‌شود که از روند موفقیت‌هایتان به‌صورت هفتگی مطلع شوید.
- افراد علاقه‌مند را درگیر کنید
افرادی که قبل از رکود اقتصادی علاقه‌مند به فعالیت‌های شما بودند، بعد از رکود نیز علاقه‌مندند؛ اما ممکن است کمتر دربارۀ توانایی‌هایشان برای کمک به شما مطمئن باشند. می‌توانید به حامیان کمک کنید که از راه‌های مختلف مثل ایمیل، تلفن یا وب‌سایت با شما ارتباط داشته باشند. درباره راه‌های ایجاد ارتباط با حامیان خلاق باشید.
- توسعه روابط با حامیان اصلی و کسب‌وکارهای کلیدی
جلب حمایت از شرکت‌های خصوصی مانند هر موضوع دیگری در دوران اقتصادی نامساعد به موفقیت می‌رسد؛ چراکه همین کار برای آنها منافع مشخصی در پی دارد؛ مانند کاهش مالیات، ایجاد حسن نیت عمومی و اخلاقی برای کارکنانشان. ایجاد و حفظ رابطه با شرکت‌ها در حوزۀ شما بسیار با اهمیت است. با حامیان بالقوه خود مانند همیشه ملاقات کنید و با آنها در ارتباط باشید.
- بهترین کار خود را برای رسیدن به پول انجام دهید
در اینجا چند راه برای ساده کردن مسیر به شما پیشنهاد می‌شود:
- با جایگزین کردن کارهای دستی با ارتباطات اینترنتی هزینه‌ها را کاهش دهید.
- وب‌سایتتان را ارتقا دهید و شرایط پرداخت اینترنتی را فراهم کنید.
- با شرکت در رخدادهای اجتماعی، اجازه دهید بیشتر در چشم مردم باشید.
- با سازمان‌های مشابه و با مأموریت‌های یکسان همکاری مشترک داشته باشید
- خلاقیت را در دستورکار قرار دهید.
- مشکلاتتان را با دیگران به اشتراک بگذارید و از شیوه‌های کمک‌رسانی جهت حل مشکل فهرستی تهیه کنید.
دو داستان موفقیت
- بخشش از روی اعتقاد به فراوانی
کلیسایی محلی به این نتیجه رسید که کار خیر تنها در کلیسا انجام نمی‌شود؛ بنابراین تصمیم گرفته شد تا بخشی از مبالغ اهدایی در یکشنبه‌ها و دریافت‌های کلیسا را صرف سازمان‌های مردم‌نهاد محلی کنند. واکنش گروه رهبری به این تصمیم این بود: «نمی‌توانیم از پس این کار برآییم!» اما بعد از بررسی گزینه‌ها و پاسخ به این پرسش که: «آیا قبول داریم که در جامعه‌ای از فراوانی‌ها زندگی می‌کنیم؟» با این تصمیم موافقت شد.
تا به امروز این کلیسا ۱۰ درصد از درآمد خود را صرف سازمان‌های مردم‌نهاد محلی کرده است. مدیر این کلیسا که «جان» نام دارد و یکی از نویسندگان این کتاب است می‌گوید: «من هرماه برای نوشتن چک دچار تردید می‌شوم؛ اما چک را می‌نویسم و پول نیز برمی‌گردد!»
اهمیتی ندارد که مأموریت شما چیست و به چه کسانی خدمات ارائه می‌کنید، نگاه عمیقی به اصول خود بیندازید و ببینید چه فرصت‌هایی بر اساس باورهایتان برایتان فراهم است. آیا تصور می‌کنید که کار خیرتان در نهایت تأمین مالی می‌شود؟ آیا شما با سخاوت به سازمان‌هایی با مأموریت مشترک نگاه می‌کنید؟ از باب به اشتراک‌گذاری منافع، به سازمان‌های دیگر حسن نیتتان را نشان می‌دهید و در صورت امکان با آنها همکاری می‌کنید؟
- خلاقیت و قدرت همکاری
زمانی که جان به سمت معاون فرماندار در ایالت ایندیانا، در سال ۱۹۸۰ منسوب شد، کشور در رکود عمیق اقتصادی فرو رفته بود، همه‌چیز در چند کلمه خلاصه می‌شد: «بیکاری، تورم و نرخ بهره». برای پاسخ به این مشکل به دنبال راه خلاقانه‌ای بود که به این نتیجه رسید: «کمک کردن به انجمن‌های مردم‌نهاد منجر به توسعۀ ظرفیت‌های اقتصادی می‌شود و این راه قدرتمندی جهت بذرپاشی در حال حاضر است». جان و همکارانش سازمان‌های مردم‌نهاد، کسب‌وکارهای خصوصی و دولتی را جهت برنامه‌ای برای ارتقای اقتصاد محلی گرد هم آوردند. این برنامه شامل این موضوعات بود:
- شناسایی دارایی‌هایی که گروه‌ها در اختیار داشتند
- شناسایی افرادی که در این گروه‌ها کار می‌کنند یا به آنها کمک می‌کنند (مانند سرگروه داوطلبان)
- شناسایی حامیانی که می‌توانند ابتکار عمل را به دست گیرند.
بیش از ۱۶۵ شرکت در آن دوران سخت ایجاد شد که تاکنون مشغول کارند. این ایدۀ خلاقانه کمک کرد که گروه‌ها از دست روی دست گذاشتن دست بردارند و به شناسایی توانایی‌های خود مشغول شوند، استعدادهای خود را به حرکت درآورند و شروع به ساخت آینده کنند.
