گفتگو با مهندس بهبود برزین مدیر عامل آرسیت مهر رایانه
«آرشیت‌مهر رایانه» رسالت خود را در سه وجه مؤسسات، نیازمندان و نیکوکاران تعریف کرده است. مدیران این شرکت خود را موظف می‌دانند که به ارتقای بهره‌وری از منابع، تخصیص منابع، توانمندی مدیران و تغییر رویکرد مدیریتی مؤسسات نیکوکاری کمک کنند. آنها در پی تکریم نیازمندان، تقسیم عادلانه منابع، توانمندسازی و ریشه‌کن کردن فقر از راه آگاهی‌بخشی و فرهنگ سازی هستند و امیدوارند به گسترش فرهنگ نیکوکاری، اعتمادسازی به امر خیر، شفاف‌سازی نتایج جمع‌سپاری‌ها، ایجاد تعامل و افزایش مطالبه‌گری نیکوکاران کمک کنند.
آنچه در ادامه می‌آید، متن گفتگوی من با مدیرعامل شرکت «آرشیت‌مهر رایانه»، جناب آقای مهندس بهبود برزین است.
*آقای مهندس برزین، متشکرم که قبول زحمت فرمودید. لطفاً تاریخچه‌ای از ایده شکل‌گیری «آرشیت یارانه» بفرمایید.
ممنون که تشریف آوردید. آرشیت در دوران هنرستان من به عنوان هنرجوی برنامه‌نویسی شکل گرفت، دورانی که در یک خیریه کار داوطلبانه انجام می‌دادم و اولین برنامه را با مایکروسافت اکسس برای آن مؤسسه طراحی کردم. پس از آن، اولین مؤسساتی که به من سفارش نرم‌افزارهایی مانند مدیریت صندوق صدقات و مدیریت مددجوها دادند، مؤسسه خیریه «حضرت فاطمه زهرا (س)» و «مهرآفرین» بودند. «آرشیت» با توجه به دغدغه خودم شکل گرفت، امّا دغدغه من چیست؟ خیریه‌هایی که شفاف و درست کار کنند، می‌توانند اثربخشی داشته باشند. این مطالبه‌گری باید از سمت خیّر انجام بشود. ما تمام کارمان را در «آرشیت» روی این موضوع گذاشتیم که آنقدر سیستم را توسعه بدهیم که خیّر مطالبه کند. آنوقت آن سازمان مردم‌نهاد مجبور است خود را شفاف کند و توسعه دهد.
«آرشیت‌مهررایانه» در سال ۱۳۹۲ ثبت شد. تا سال ۱۳۹۵ تقریباً غیرفعال بود ولی از سال ۱۳۹۵ به بعد به صورت جدّی فعالیت خود را آغاز کرد. ما تا الان موفق به ساخت سه نسل نرم‌افزار از جمله؛ نرم‌افزار ویندوزی و دو نرم‌افزار تحت وبِ ورژن اول و سوم شده‌ایم. از ابتدای سال ۱۴۰۱ در ورژن سوم، دوباره تغییراتی داده‌ایم. این تغییرات براساس آموخته‌های ما بوده است. به طورمثال در روزهای ابتدایی، خیریه‌ها یک سری فرم‌هایی به ما می‌دادند و می‌خواستند تا آنها را برایشان نرم‌افزاری کنیم. امّا وقتی مشتری‌ها بیشتر و بزرگتر شدند و سطح سمن‌ها بالاتر رفت، به این نتیجه رسیدیم که فرم‌ها باید استاندارد باشند و در تنظیم آنها تکریم مددجوها را مدّنظر داشته باشیم. بنابراین از افرادی که تخصّص مددکاری اجتماعی داشتند، کمک گرفتیم و براساس پرسش‌نامه‌ها و تحقیق بازار، فرم‌های نرم‌افزار را تغییر دادیم و آنها را استاندارد کردیم تا سمن‌ها بتوانند به درستی از آنها استفاده کنند و «آرشیت» هم تنها یک ابزار نباشد.
«آرشیت» یک فرهنگ و روش کار است. ما به خیریه‌ها فقط ابزار نمی‌دهیم، بلکه بعد از تحویل نرم‌افزار، برای آنها دوره و کلاس می‌گذاریم و پیگیری می‌کنیم تا نرم افزار استقرار پیدا کند. پس از آن، چون معمولاً کارکنان خیریه، از چرایی وارد کردن اطلاعات و نتایج آن می‌پرسند، دلیل کارشان را به آنها آموزش می‌دهیم. درنهایت نتایج کار خود را می بینند. به عنوان مثال، وقتی کرونا آمد آن خیریه‌هایی که نرم‌افزار «آرشیت» داشتند، از خانه، به طور آنلاین مددکاری و جمع‌سپاری‌شان را انجام دادند. کارکنان خیریه‌ها ممکن است در آغاز در استفاده از نرم‌افزار مقاومت کنند ولی بعد از اینکه می بینند حتّی در مسافرت هم می‌توانند روند کار را به مدیر خود گزارش دهند، از آن استقبال می‌کنند.
*«آرشیت» در بخش مددجویان، خیریه‌ها و نیکوکاران چه‌تعداد عضو دارد؟
در کل، ۳۱۰ خیریه، نرم‌افزار «آرشیت» را خریداری کرده‌اند که از آن میان، بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ خیریه، فعال هستند و روزانه با «آرشیت» کار می‌کنند.
اطلاعات و داده‌های مربوط به مددجویان محرمانه است و نزد خیریه‌ها است. ما از آن اطلاع نداریم. درواقع ما دو سیستم داریم از جمله؛ سامانه ابری به نام «مهر‌پلاس» است که مدیریت آن بر عهده خودمان است. به این شکل که مشتری‌ها، اشتراک یک‌ماهه، دو‌ماهه یا یکساله آن را می‌خرند و از آن اشتراک استفاده می کنند و نرم افزار دیگری به‌نام «سامانه مددکاری نیکوکاری آرشیت» که لایسنش است. کسی که «آرشیت» را خریداری می‌کند، داده‌هایش نزد خودش محفوظ می‌ماند. ما قرارداد عدم افشا داریم و نمی‌توانیم به داده‌های خیریه‌ها دسترسی پیدا کنیم.
*چطور توانستید خیریه ها را قانع کنید که نرم افزار شما را بخرند و از آن استفاده کنند؟
سمن‌ها و خیریه‌ها کاملاً هیئتی و سنتی هستند. در این شرایط تبلیغات مؤثر نیست. پس ما سعی کردیم خیّرین را مطالبه‌گر کنیم. درحال حاضر هرچقدر بیشتر پیش می‌رود، می‌بینیم خیریه‌های بزرگی که قبلاً توان مالی خوبی داشتند، سهم بازار را از دست داده‌اند چون بازار خیریه‌ها، رقابتی است. انواع گروه‌های جهادی، نیکوکاری و انواع مجوزهای بهزیستی، وزارت کشور و پلیس امنیت وجود دارد. فقر روز‌به‌روز بیشتر می‌شود و به تبع آن تعداد سمن‌ها هم افزایش می‌یابد امّا آمار و تعداد خیرین کم است. بنابراین در این شرایط، خیریه‌هایی می‌توانند موفق باشند که شفاف کار کنند و عملکرد خود را گزارش بدهند. مردم، تشنه شفافیت هستند. الان مهم‌ترین موضوع سمن‌ها، حفظ و نگهداشت خیّرین‌شان است و تنها راه، این است که به آنها گزارش بدهند و درباره عملکرد خود اطلاع رسانی کنند.
دغدغه دیگر من در «آرشیت» این است که مددجویان، ارج و قرب داشته باشد و تکریم بشوند. همه ما ممکن است در دوره‌ای از زندگی‌مان گرفتار یا بی‌پول بشویم، عزیزی را از دست بدهیم، بیمار شویم و یا در یک دوره‌ای به حمایت نیاز داشته باشیم. مردم این پول را داده‌اند که از نیازمندان حمایت بشود امّا این کار باید با احترام صورت بگیرد و به شکلی باشد که من شخصیت خود را از دست ندهم و بعد از ده سال که عضو این خیریه بودم تبدیل به فردی نشوم که اعتماد بنفس و برنامه‌ای ندارم. از این‌جهت، پنج سال است که در«آرشیت» بخشی را اضافه کرده‌ایم که از روز اول با مددجو قرارداد بسته می‌شود و در ازای خدمتی که به او داده می‌شود، او هم متقابلاً باید کارهایی انجام دهد به طور مثال اگر مادر خانواده غذای گرم پخت یا به درس کودکان یتیم رسیدگی کرد، قراردادش تمدید می‌شود. یا در نمونه‌ای دیگر اگر دانش‌آموز یا دانشجوی تحت حمایت، نمره قبولی گرفت یا در دوره خاصی شرکت کرد، حمایت خیریه ادامه پیدا می‌کند. وقتی اطلاعات مددجوها در «آرشیت» ثبت می‌شود، پروفایلی در اختیار مددجو گذاشته می‌شود و او می‌تواند وارد حساب کاربری خود بشود و خدمات دریافتی را مشاهده کند، درخواست‌های خود را ثبت کند و … . بنابراین ما به مددجوها به عنوان اعضاء «آرشیت» در تعامل با دیگر اعضاء نگاه می‌کنیم و سعی می‌کنیم حمایت، دائمی نباشد و یک یا دوساله به‌اتمام برسد.
از سوی دیگر توجه به این نکته درباره کمک به مددجوها خیلی مهّم است که در برخی خیریه‌ها، زن سرپرست خانوار به سن ۴۵ سال با کودک ۵ ساله را عضو می‌کنند و بعد از ۲۰ سال حمایت، آنها را رها می‌کنند. این در حالی است که مادر خانوار به سن ۶۰_۷۰ ساله رسیده و کودک قبلی، جوانی در سن بیست سال است که الان نیاز به حمایت بیشتری دارد. درحالیکه اگر از روز اول به این خانواده می‌گفتیم که مهارتی را به آنها یاد می‌دهیم یا حمایت، یکساله خواهد بود، اوضاع بهتر بود.
*لطفاً درباره پلتفرم‌های دیگرتان مانند اپ «نیکوکار» و «نام نیک» هم توضیح دهید.
«نام نیک» پلتفرمی در کنار سامانه «آرشیت» است. درواقع حکم ویترین و پاساژ پروژه‌ها و کمپین‌های خیریه‌هایی را دارد که نرم‌افزار «آرشیت» را خریداری کرده‌اند. این خیریه‌ها از طریق «نام نیک» پروژه‌های خود را در معرض دید عموم می‌گذارند. البته «نام نیک»، جمع‌سپاری نیست بلکه سیستمی است که به روابط عمومی خیریه‌ها در این زمینه کمک می‌کند. از سوی دیگر با استفاده از «نام نیک» می‌توانید هزینه جشن تولّد، عروسی یا مراسم ختم را به خیریه‌ها پرداخت کنید. در ازای آن، کارت‌پستالی در اختیار شما گذاشته می‌شود که می‌تواند آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و محل خرج هزینه را توضیح دهید.
«نیکوکار»، اپ خاصی نیست. چندان هم موفق نبود. یک اپ اندرویدی است که متصل به سامانه «آرشیت» است که نیکوکار می‌تواند نصب کند و با کمک آن وارد آن مؤسسه خیریه شود، پروژه‌ها را ببیند و کمک آنلاین بکند.
*فکر می‌کنید جایگاه فنآوری در حوزه نیکوکاری در ایران در چه مرحله‌ای است و چقدر امیدوار هستید در آینده رو به جلو پیش برود؟
بعد از کرونا، خیریه‌هایی که سایت یا درگاه پرداخت داشتند، در پلتفرم‌ها فعالیت می‌کردند یا جمع‌سپاری آنلاین داشتند، متوجه شدند که بهتر است از فنآوری استفاده کنند. از طرف دیگر اگر بخواهیم از ظرفیت دهه هشتادی‌ها در خیریه استفاده کنیم، باید از طریق بستر آی‌تی و الکترونیکی کار را پیش ببریم.
*چند درصد از خیریه‌ها از فنآوری‌های جدید استفاده می‌کنند؟
۳۰ درصد از خیریه‌ها استفاده می‌کنند. هرکدام از آنها به نحوی در بستر الکترونیکی کار می‌کنند یا درگاه و لینک‌های پرداخت یا سامانه دارند یا در پلتفرم‌هایی که در کشورمان وجود دارد، عضو شده‌اند.
_ چقدر فنآوری های جدید کمک کرده که حوزه نیکوکاری شفاف شود و اعتماد مردم را بیشتر کند؟
قطعا کمک کرده است اما اعتماد حتمی نیست و نمی‌توان گفت هر خیریه‌ای که از فنآوری استفاده می‌کند، لزوماً شفاف است. در برخی موارد خود خیریه، بخش گزارش به نیکوکاران را غیرفعال می‌کند.
*در کاری که شما شروع کرده‌اید، چه چالش‌ها و مشکلاتی پیش روی شما بوده است؟
گرفتاری چندانی وجود ندارد. ما شرکت تولید نرم‌افزار هستیم نه یک سمن که بخواهیم چالش‌های قانونی یا مالی داشته باشیم. ما محصول نرم‌افزاری تولید کرده‌ایم که مشتری خاص خود را دارد. اگر هم چالشی داشته باشیم، چالش‌های عمومی شرکت‌های نرم‌افزاری است. بنابراین کار ما را نمی‌توان با سمن‌ها و خیریه‌ها مقایسه کرد. ما چالش‌های آنها را نداریم. مشکلات ما همیشه بُعد مالی و تبلیغاتی دارند و روتین هستند.
* آیا پلتفرم‌های دیگر برای شما ایجاد چالش نمی‌کنند؟
اگر پلتفرم‌های مشابهی در کشور وجود داشته باشند، همراه ما هستند نه رقیب. اگر این سیستم به ما کمک کند تا اکوسیستم نیکوکاری بزرگتر شود، همه ما سهم بیشتری می‌بریم. سهم ما چیست؟ اگر از روی دغدغه باشد، دستیابی به خیریه‌های شفاف‌تر و فضای سالم‌تری است که در این صورت، رقابت معنایی ندارد.
* شما با کار آرشیت به دنبال سود و منفعت نیستید؟
«آرشیت مهررایانه» به صورت تخصصی در حوزه سمن‌ها کار می‌کند اما من مجموعه دیگری دارم که کار نرم‌افزاری انجام می‌دهد و کارهای دیگری هم در زمینه صنعتی انجام می‌دهیم که درآمد آن کارها ما را پایدار نگه داشته است. منبع درآمد «آرشیت» از فروش و پشتیبانی نرم افزارهایش است و خیلی هم جدّی است، قیمت مشخصی دارد، مقداری تخفیف می دهد، مقداری هم با مشتری کنار می‌آید.
«آرشیت» هزینه زیرساخت و پرسنل را از طریق خود خود را تأمین می‌کند. از طرف دیگر سیستم ما کوچک است. ما سه نفر گلادیاتور هستیم که کارهای زیرساخت، برنامه‌نویسی و پشتیانی را خودمان انجام می‌دهیم و به همین دلیل هزینه‌هایمان کاهش یافته است.
* کار شما چه بازخوردی در سطح ملّی داشته است؟
ما به دنبال این هستیم که تأثیر اجتماعی کارمان را در گزارش‌مان بیاوریم ولی فعالیت ما با «آگاپه»، «مهربانه» و «سایه» متفاوت است چون ما فقط یک شرکت نرم‌افزاری هستیم نه پلتفرمی که خیریه‌ها در آن ثبت‌نام می‌کنند.
ما به دنبال این نیستیم که بر روی ابعاد اجتماعی کار کنیم، ما به دنبال زندگی پر از آرامش هستیم و اینکه تأثیر مثبت‌مان را فرای حاکمیت و بدون دخالت در سیاست روی جامعه بگذاریم، برای ما کافی است.
